Ostatnie dni grudnia skłaniają do podsumowań. Przypomnijmy sobie, co takiego wydarzyło się w minionych dwunastu miesiącach i czy przewidywania zawarte przeze mnie w zeszłorocznej prognozie miały jakąś wartość. Zapraszam.

---

23-12-2021

---

Spis treści:
I. Prognoza a rzeczywistość.
– Pandemia
– Społeczeństwa
II. Mocarstwa.
– Stany Zjednoczone
– Federacja Rosyjska
– Chiny
– Unia Europejska
III. Konflikty.
– Przegląd wydarzeń

---

I. Prognoza a rzeczywistość

Pandemia

Pandemia nie zakończyła się w 2021 r. Według dostępnych danych do trzeciego tygodnia grudnia (od początku pandemii) na covid zmarło 5.5 mln osób, jednakże po uwzględnieniu wszystkich zgonów nadmiarowych, liczbę ofiar należy szacować na ok. 21.5 mln osób (źródło na dzień publikacji). Wprowadzenie szczepionek nie zakończyło kryzysu epidemicznego. Najpierw wystąpiły problemy z ich dostępnością, produkcją i dystrybucją, następnie zniechęcenie, a wręcz otwarta wrogość części społeczeństwa idąca często w parze z denializmem, wyhamowała w wielu krajach akcję szczepieniową. W tych biedniejszych, niedostępność preparatu w ogóle uniemożliwiła osiągnięcie odporności populacyjnej. Wreszcie, słabnięcie działania szczepionek po upływie kilku miesięcy i pojawienie się nowych, groźniejszych wariantów – delta, a później wysoce zaraźliwego omicron, praktycznie pozbawiło świat kontroli nad sytuacją.

Na koniec roku panowała tylko względna normalizacja (niska hospitalizacja) w krajach, gdzie było występował wysoki procent osób zaszczepionych, dodatkowo wzmacniany kolejnymi dawkami przypominającymi. Niektóry typu preparatów okazały się mniej lub zupełnie nieskuteczne przeciw nowym mutacjom (np. chiński Sinvac). Sezonowo powracały obostrzenia, w bardzo zróżnicowanym stopniu zależnie od polityki danego kraju. Przyjęto szereg procedur na wypadek kolejnych epidemii. Powtarzały się protesty społeczne sprzeciwiające się ponownym lockdownom. Ewidentna polityka szczepionkowa prowadzona przez USA, Chin, UE i Rosję, która łączyła dystrybucję preparatu z korzyściami polityczno-ekonomicznymi. Amerykanie najpierw wyprodukowali odpowiednią ilość dawek dla siebie, a dopiero później zaczęli się dzielić z innymi, za co byli ostro krytykowani. Unia Europejska wysłała 1.4 mld dawek do 150 państw w tym 377 mln w ramach COVAX. Wprowadzono szczepienia dla dzieci i nowe leki, oraz usprawniono system leczenia. Problemem nadal pozostawała ogólna wydolność systemu opieki zdrowotnej. W Polsce raz za razem dochodziło do kolapsu opieki pozacovidowej.

Opisane zjawiska w 100% pokrywają się z przewidywaniami.

Społeczeństwo

Obserwowaliśmy utrwalenie przeobrażenia codziennych zachowań. Nowe zasady życia społecznego – zmiany na rynku pracy, więcej dystansu, więcej maseczek, inne zachowanie podczas zachorowań, większa kontrola społeczna i wprowadzenie tzw. certyfikatów covidowych. Regulacje nie tylko na poziomie krajowym, ale przede wszystkim w systemie międzynarodowym. Brak jednolitych wymagań owocował trudnościami w podróżowaniu. Upowszechnienie zjawisk umownie określanych jako „nowy kapitalizm” i „nowy socjalizm” – trwał dodruk pieniądza i pompowanie gospodarek, które razem z czynnikami towarzyszącymi (wzrostem cen surowców) w końcu spowodowały globalną inflację. Przewidywałem jednakże gwałtowniejsze turbulencje gospodarcze, tymczasem przez większość roku znajdowały się one pod kontrolą. Owszem, kraje polegające na turystyce miały spore kłopoty, ale już Stany Zjednoczone poradziły sobie lepiej, a Rosja szantażem gazowym polepszyła swoje dochody płynące z surowców. Jednocześnie zmianom na rynku pracy towarzyszyło nowe zjawisko. Wiele osób zrezygnowało z dotychczasowych zajęć z powodu wypalenia zawodowego. Szło to w parze z gwałtownie rosnącym odsetkiem osób zgłaszających problemy psychiczne: depresję i nerwicę.

Efektem nieumiejętnej polityki były zmiany rządów, np. upadek partii ANO w Czechach (złe radzenie sobie z pandemią), zmiana władzy w Niemczech (pośrednio pandemia i gospodarka), w Izraelu (pośrednio pandemia). W Indiach rządzący przegrali w lokalnych wyborach w niektórych stanach z powodu porażki pandemicznej. Ale np. rząd przetrwał w Holandii gdzie obowiązywały ostre restrykcje. Ostre cięgi zebrał też rząd Borisa Johnsona w Wielkiej Brytanii (nieprzestrzeganie standardów przez premiera i jego otoczenie). Tak rząd brytyjski jak i holenderski reagowały ostro na zamieszki rozgrywające się po wprowadzeniu obostrzeń. Podobnie postępowały np. Francja, Belgia i Australia. W wielu krajach wprowadzono przymus szczepień, lub daleko idące obostrzenia dla osób niezaszczepionych.

Kontrola nad mediami społecznościowymi powoli zatacza coraz szersze kręgi. Unia Europejska ukończyła prace na regulacjami przeciw BigTech, nałożono też liczne kary pieniężne. Przygotowano Digital Services Act i Digital Markets Act, z myślą o wprowadzeniu ich w życie do połowy 2022 r. W czerwcu na spotkaniu G7 uzgodniono globalny podatek korporacyjny (15%) mający zmusić największe korporacje do płacenia adekwatnych do ich dochodów danin.

Przewidywania spełniły się w 80%.

II. Mocarstwa

Stany Zjednoczone Ameryki

Stany Zjednoczone były całkowicie pochłonięte sprawami wewnętrznymi, prowadząc przy tym bardzo słabą politykę międzynarodową. Ogromne problemy z Afganistanem, appeasement wobec Rosji, utarczki z Chinami i budowanie sojuszu w Azji kosztem np. relacji z Francją. W oczy rzucała się wyraźna reaktywność i brak chęci zaangażowania na Bliskim Wschodzie, w Afryce i Europie.

W wymiarze wewnętrznym, Ameryka była na skraju wojny domowej. Zamieszki na waszyngtońskim Kapitolu nie były jedyne. Podobne wystąpienia miały miejsce w innych stanach. W kolejnych tygodniach i miesiącach po styczniowym szturmie, służby federalne wychodziły z siebie by wyłapać wszystkich uczestników zajść oraz rozbroić grupy zbrojne. Cała uwaga nowej administracji skierowana została na walkę z pandemią i uniknięcie krachu gospodarczego. Biden proponował gargantuiczne plany inwestycyjne i nowatorskie jak na amerykańskie standardy rozwiązania z zakresu ochrony socjalnej. Jednocześnie powtarzały się tarcia na linii Demokraci/Republikanie. Według sondaży przedwyborczych publikowanych na koniec roku, Republikanie mają szansę na wygraną w przyszłorocznych wyborach do Kongresu.

Jestem szczególnie dumny z tej prognozy, trafiłem idealnie pomimo wielu głosów wieszczących nową jakość za prezydentury Joe Bidena. Byłem od początku sceptyczny z uwagi na kryzys amerykańskiej państwowości i to się niestety potwierdziło. Polityka Waszyngtonu była chaotyczna, antagonizowała część sojuszników, osłabiała więzi wszędzie tylko nie na Indo-Pacyfiku.

Federacja Rosyjska

Kreml przyjął pozycję wyczekującą finalizując wewnętrzną konsolidację. Gdy ta została zakończona przeszedł do ofensywy. Już od wiosny powtarzały się demonstracje wojskowe w zachodnim i południowym okręgu wojskowym. Domknięto budowę rurociągu NordStream 2, po czym natychmiast zwiększono presję na Ukrainę, co i rusz wyłączając transfer gazu przez ukraińskie gazociągi. Choć nie tylko, dotyczyło to także gazociągu jamalskiego. Celem miało być m.in. certyfikowanie ukończonej inwestycji.

Ostatecznie zdominowana została Białoruś, co od razu połączono z kryzysem granicznym mającym m.in. utrudnić kontakty między Polską i państwami bałtyckimi, a białoruską opozycją w kraju oraz związać wschodnią flankę NATO, testując zdolności Zachodu. Praktyczne wchłonięcie Białorusi przez Federację Rosyjską można w zasadzie uznać za zakończone. Odbyło się ono bez protestów, skutecznie tłumionych przez służby, co szło w parze z licznymi aresztowaniami i wysokimi wyrokami dla działaczy społecznych, politycznych i dziennikarzy. Zdelegalizowano wszelkie niezależne organizacje społeczne. Nastąpiła integracja obydwu armii. Aliksander Łukaszenka pozostał na stanowisku, a jego wymiana nie doszła do skutku (na razie).

Kreml wiele uwagi poświęcił też próbom rozbicia spójności Zachodu. Szukał porozumienia w kontaktach bilateralnych z Francją, Niemcami i Włochami. Z uwagi na niekorzystne rozstrzygnięcie wyborów w Mołdawii, bardzo ostro ingerował w wewnętrzną politykę, doprowadzając m.in. do szantażu gazowego.

Prognoza okazała się trafna.

Chiny

Atmosfera wokół Tajwanu wyraźnie stężała. Chiny zachowywały się bardzo agresywnie. Niemalże nieustannie odbywały się ćwiczenia wojskowe, w tym takie, w których trenowano inwazję na wyspę przy okazji blokując cieśninę tajwańską. Tajwański wywiad (NSB) podał, że Pekin realnie rozważał wykonanie uderzenia na atol Dongsha, ostatecznie jednak nie zdecydowano się na niego, póki prezydent Tsai Ing-wen pozostaje na urzędzie. Odnotowano liczne – rekordowe – naruszenia przestrzeni powietrznej (ADIZ). Pod koniec roku rozważane są już tylko scenariusze inwazji i wojny chińsko-amerykańskiej. Wprowadzono inspirowany przez Waszyngton bojkot olimpiady w Pekinie, a także nowe sankcje za chińskie zbrodnie w Sinciangu. Doszło do znacznego, nieformalnego i formalnego umocnienia sojuszu między Chińską Republiką Ludową a Federacją Rosyjską. Obie strony odbyły manewry, tak lądowe jak i morskie, oraz po raz pierwszy – na szczeblu dowódczym.

Chiny podjęły próbę budowy bazy dla marynarki wojennej w porcie w Khalifie (ZEA), która w listopadzie została zablokowana przez USA.

Podpisały dużą umowę o kooperacji z Iranem. Oznaczało to umocnienie sojuszu. Po raz kolejny planowano manewry w Zatoce Perskiej z udziałem Rosji-Chin-Iranu (przeniesiono je na 2022 r.).

Podjęto próbę wejścia w próżnię po Amerykanach w Afganistanie. Badano możliwość przejęcia bazy Bagram i zainstalowania tam oddziałów wojskowych. Ostatecznie nie doszło do realizacji, także z uwagi na opór Talibów.

Chiny okazały się największym eksporterem szczepionek (1.3 mld do października). Choć większość z nich sprzedano (niewiele rozdając), dużo chętniej niż Zachód udzielały licencji produkcyjnych (Brazylia, ZEA, Egipt, Pakistan, Uzbekistan). Konkurowano z Zachodem, który (szczególnie USA) bardzo spóźnił się do wyścigu i zaczął przekazywać szczepionki dopiero w maju. Pekin panicznie bał się zniesienia restrykcji, obliczono że spowodowałoby to ponad 600 tys. zakażeń dziennie. Do listopada zaszczepiono ok. 75% społeczeństwa. Przez cały rok w różnych miastach wybuchały lokalne epidemie, które gwałtownie i ostro dławiono. Wielokrotnie zamykano całe dzielnice, miasta a nawet prowincje. Głośny był przypadek uwięzienia 5000 osób odwiedzających szanghajski Disney Land dopóki wszyscy nie zostali zbadani. Od początku pandemii Xi Jinping nie opuścił kraju. W końcówce roku wygląda na to, że wszystko to może pójść na marne. Wstępne badania preparatu Sinovac pokazują, że niemalże zupełnie nie chroni on przed wariantem Omicron.

Wreszcie, przez cały rok Państwo Środka zajęte było utrzymaniem wzrostu gospodarczego przy jednoczesnej przebudowie gospodarki. Pilnego rozwiązania wymagał problem bańki na rynku nieruchomości oraz deficytów surowców energetycznych.

Trafienie w prognostyczną tarczę, ale z pewnymi istotnymi wyjątkami. Chiny nie zajęły nowych terytoriów na Morzu Południowochińskim, choć robiły do tego przymiarki a nawet próbowały wymusić swoją władzę administracyjną nad całym akwenem. Nie zdecydowały się też na blokadę cieśniny tajwańskiej, chociaż udało im się zmusić do zmiany kursu np. niemiecką fregatę. Co i rusz demonstrowały zdolności i wolę izolacji wyspy w blokadzie morskiej, ale to jednak mniej niż jej faktyczne okrążenie.

Unia Europejska

Poluźnienie relacji z USA wbrew pozorom nadal się utrzymuje. Co prawda osiągnięto względną normalizację – zniesiono cła na stal i aluminium (w pewnym zakresie), a USA całkowicie postawiło w Europie na Niemcy, ale Bruksela z Berlinem i Paryżem nadal chce strategicznej autonomiczności. Nadal nie ma zgody w wielu kwestiach, np. w zakresie podejścia do regulacji cyfrowych i próbie budowy autonomiczności cyfrowej przez Europę kosztem amerykańskich korporacji. Dodatkowo, próby tworzenia neoimperium stały się całkowicie czytelne także dla Amerykanów, którzy chcieliby widzieć Unię w aliansie przeciw Chinom, a nie siedzącą okrakiem na płocie jak dotychczas.

W wymiarze wewnętrznym, wyjątkowo widowiskowa stała się wielka batalia o zdyscyplinowanie Polski i Węgier, za pomocą szantażu finansowego i rozszerzonej interpretacją traktatów. Przy czym rząd w Warszawie wyraźnie pomógł Komisji w postawieniu go pod pręgierzem. W trakcie tarć wewnętrznych doszło do znacznej destabilizacji na granicach Unii – w Afryce, na Bałkanach, Białorusi, Ukrainie. Unia interweniowała dyplomatycznie i gospodarczo ale nie posiadała narzędzi wojskowych, co otwarcie przyznał pod koniec roku premier Włoch Mario Draghi. Wobec czego, poszczególne państwa reagowały czasem w dość indywidualny sposób. Francja aktywnie włączyła się w odstraszanie Turcji na Morzu Śródziemnym. Poza manewrami i demonstracjami wojskowymi, podpisała pakt obronny z Grecją, który w zasadzie dubluje zapisy traktatu północnoatlantyckiego. Z tym zastrzeżeniem, że w NATO jest także Turcja, a to w nią wymierzona jest podpisana umowa.

Z kolei na wschodzie najbardziej aktywne w polityce obronnej wykraczającej poza granice państwa była Szwecja (umowa o współpracy wojskowej z Ukrainą), Estonia (dyslokacja oddziałów do Polski) oraz Litwa (przekazanie wsparcia materiałowego Ukrainie). Polska pozostawała w dużej mierze skupiona na ochronie swojej własnej granicy, czemu dedykowała znaczną część armii i zdolności wojskowych. Niemniej, w tym zakresie, często wbrew namowom sojuszników, pozostawała niezależna, autonomicznie reagując na kryzys w taki sposób jaki uznała za stosowny.

Prognozę uważam za częściowo trafioną. Całkowite scedowanie odpowiedzialności na Niemcy przez USA było dla mnie niespodzianką. Trudno także do końca rozstrzygnąć na ile nastąpiło zbliżenie między UE a USA. Na razie retorycznie jest dobrze, ale w praktyce euroatlantyckich sojuszników nadal dzieli dystans. Szczególnie niektórych, jak np. Francję (w tym przypadku możemy mówić o jego zwiększaniu). Paryż bardzo starał się zmusić inne państwa członkowskie do budowy autonomicznych zdolności wojskowych ale bez skutku. W pozostałym zakresie prognoza była trafna.

III. Konflikty

Na Bliskim Wschodzie bez większych zmian. Cicha wojna Izraela z Iranem nadal toczy się w najlepsze. Prognoza była dość ogólnikowa, jednakże zdecydowanie nie doszło do otwartego konfliktu zbrojnego stron. Nastąpiła normalizacja relacji państw Zatoki Perskiej z Katarem. Obserwowaliśmy także względne ocieplenie stosunków między Turcją a Izraelem. Mimo niezmiennego napięcia i chaosu, nie doszło do wybuchu wojny domowej w Libanie i Iraku. Czekamy na rozstrzygnięcie rozmów z Iranem w sprawie JCPOA od czego wiele zależy.

Na Morzu Śródziemnym deeskalacja w wyniku przyciśnięcia Turcji do ściany przez inne państwa regionu. Ankara zajęta była sytuacją wewnętrzną, a także budowaniem wpływów na Kaukazie. W Górskim Karabachu ponownie doszło do walk, a w odpowiedzi na falę triumfującego azerskiego nacjonalizmu Teheran przemieścił do północnego Iranu znaczne siły wojskowe uniemożliwiając ewentualną destabilizację regionu, w którym większość mieszkańców to etniczni Azerowie. Wszedł także w bliższą kooperację z Armenią.

***

Nie wypada mi samemu sobie stawiać oceny z analityki, więc napiszę tylko, że jestem zadowolony z powyższego podsumowania 😉

A gdybyście chcieli jeszcze zapoznać się z szczegółową chronologią wypadków, to zapraszam do dalszej lektury.

Skrótowe podsumowanie znajdziecie poniżej, a szczegóły wraz z odnośnikami (których wyjątkowo nie umieszczę na tej stronie, by nie rozwlekać i tak długiego tekstu) z podziałem na miesiące odszukacie klikając na napis CZYTAJ pod dedykowanym obrazkiem z galerii poniżej.

Przegląd wydarzeń

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Styczeń

USA. BigTech na celowniku w związku z usunięciem konta Donalda Trumpa z Twittera i Facebooka. Zamach stanu, lub jak kto woli „atak na Kapitol”. W USA szok i kompletna bezwładność decyzyjna. Operacje specjalne służb wymierzone w aresztowanie ekstremistów dążących do okupacji nie tylko krajowego Kapitolu, ale także stanowych.

Bliski Wschód. Iran zatrzymuje tankowiec w Zatoce Perskiej , zaczyna wzbogacać uran do 20%. Nerwowość sąsiadów owocuje porozumieniem z Katarem, zniesienie blokady tego kraju przez państwa GCC.

Turcja doprowadza do deeskalacji z Grecją. Odbywają się bezpośrednie rozmowy, a konflikt na Morzu Śródziemnym wygasa. Następuje otwarcie korytarza gazowego z Azerbejdżanu. Wielka, wspólna celebracja odzyskania Górskiego Karabachu.

Chiny konsolidują dowodzenie nad armią poprzez przejęcie go przez organ bezpośrednio podległy prezydentowi Xi Jinpingowi.

W Rosji aresztowany zostaje Alieksiej Nawalny, natychmiast po wylądowaniu w kraju. Protesty Zachodu puszczane są na Kremlu mimo uszu.

Luty

Zaczyna się trzecia fala pandemii.

W Armenii mimo dużych niepokojów społecznych w wyniku przegranej wojny z Azerbejdżanem, Nikola Paszynian utrzymuje się przy władzy.

Na początku miesiąca dochodzi do puczu w Birmie. Aung Suu Kyi aresztowana, rząd rozwiązany. Zaczynają się masowe protesty, następnie krwawo tłumione.

Inauguracja prezydentury Joe Bidena odbywa się z wojskiem na ulicach Waszyngtonu. Dochodzi do przeciążenia sieci energetycznej w Teksasie, w którym następuje wyjątkowo ostra zima z dużymi opadami śniegu, anomalia pogodowa. Blackout ma opłakane skutki dla mieszkańców. Amerykańskie bazy zostają ostrzelane w Iraku przez szyickie milicje. Alieksiej Nawalny skazany na kolonię karną (Rosja). Amerykanie reagują relatywnie słabymi sankcjami, w dodatku wstrzymują nałożenie kolejnych na rurociąg NordStream 2, podobnie reagują Niemcy.

Podróż wysokiego przedstawiciela UE ds. zagranicznych Josepa Borella do Moskwy ledwie chwilę później, kończy się upokorzeniem. Sergiej Ławrow określa unię mianem „niewiarygodnego partnera”, odmawia rozmów o Nawalnym, a Rosja wydala trzech dyplomatów: z Polski, Szwecji i Niemiec. W tym samym miesiącu odbywa wspólne z Iranem manewry na Oceanie Indyjskim.

Kolejna wymiana ciosów między Izraelem a Iranem, zaatakowany zostaje tankowiec „Helios Ray”.

Marzec

Spotkanie Chiny-USA w Anchorage na Alasce kończy się poważnym spięciem dyplomatycznym. Pekin nie czuje żadnego respektu przed nową administracją. Polityka 'wilczych wojowników’ w pełni. USA, UE, Kanada oraz Wielka Brytania nakładają historyczne sankcje na poszczególne osoby odpowiedzialne za represje wobec ludności ujgurskiej w Sinciangu. Chiny wściekłe, nakładają retorsyjne sankcje na 10 polityków i badaczy europejskich oraz cztery instytucje. Litwa otwiera przedstawicielstwo na Tajwanie i zapowiada, że opuści format „17+1”. Pekin i Teheran podpisują wielomiliardową umowę o strategicznej współpracy gospodarczej. Flota 200 statków chińskiej milicji morskiej okupuje rafę Whitsun doprowadzając do nowego kryzysu na Morzu Południowochińskim. Kontynuowana jest widoczna od początku roku presja na Tajwan, dochodzi do częstych naruszeń ADIZ wyspy przez samoloty chińskie. Indyjsko-amerykańskie manewry Passex.

Likud Benjamina Netanjahu wygrywa kolejne przedwczesne wybory, ale bez stabilnej większości.

Pierwsze efekty słabych notowań CDU w Niemczech. Przegrane wybory od dwóch landtagów, w wyniku błędów i wpadek, m.in. afery maseczkowej, polityki pandemicznej (brak szczepionek) i słabości kandydata na kanclerza Lascheta.

Rosja zaczyna eskalować napięcia z Ukrainą.

Frachtowiec „Ever Given” blokuje kanał sueski doprowadzając do wielodniowego przestoju, co po raz kolejny pokazuje jak kruche są światowe łańcuchy dostaw.

Kwiecień

Rosja nadal eskaluje napięcia z Ukrainą. Gromadzi wojska (120 tyś.) na granicy oraz urządza manewry w Woroneżu, plus ściągniętą z Bałtyku i Morza Kaspijskiego flotą desantową ćwiczy lądowanie na plaży. W tym samym czasie w Czechach wybucha skandal w związku z ujawnieniem, że za wysadzeniem składów amunicji w 2014 r. stoją rosyjscy agenci, ci sami którzy mieli dokonać zamachu na Siergieja Skripala. Do podobnych działań doszło też w Bułgarii. W efekcie Praga wydala 18 rosyjskich dyplomatów, Moskwa retorsyjnie 20 czeskich, co z kolei kończy się wydaleniem 63 kolejnych pracowników ambasady rosyjskiej. Podobnie reagują Słowacja, Litwa, Łotwa, Estonia, Ukraina i Rumunia (wydalają od 1 do 3 dyplomatów), wcześniej zrobiły to USA (10 osób), Bułgaria (2) i Polska (3). USA przyznaje Ukrainie 300 mln USD pomocy wojskowej, natomiast bierność zachowują Francja i Niemcy. NS2 nadal podtrzymany. Prezydent Putin występuje przed Zgromadzeniem Parlamentarnym, w którym mówi o rosyjskich „czerwonych liniach” oraz strefie wpływów. Dopina swego, Biden wykonuje telefon i panowie umawiają się na bezpośrednie spotkanie. Siergiej Szojgu ogłasza zakończenie manewrów, a Amerykanie zmieniają kurs swoich dwóch okrętów zmierzających na Morze Czarne.

W Indiach epidemia wymyka się spod kontroli, pojawia się nowy wariant koronawirusa – delta.

Turcja rozmawiała z Grecją, a wokół Cypru na przestrzeni tygodni odbywały się manewry flot wszystkich zainteresowanych tematem stron – Francji, Grecji, Turcji, Izraela i Egiptu. Przy okazji Erdogan ogłosił rozpoczęcie budowy tzw. kanału stambulskiego, mającego stanowić alternatywę dla cieśniny Bosfor. Spotkał się także z przedstawicielami Unii Europejskiej, przy okazji upokarzając Ursulę von der Leyen (Charles Michel i Erdogan usiedli, nie pozostawiając jej miejsca). Roszczenia terytorialne do złóż na M. Lewantyńskim zgłosił Liban, nie mogąc osiągnąć porozumienia w tej kwestii z Izraelem. W tym samym czasie siły proirańskie atakują izraelski frachtowiec „Hyperion Ray”. Doszło do starć granicznych między Tadżykistanem a Kirgistanem, a w Bułgarii odbyły się przedwczesne wybory parlamentarne. Umiera brytyjski książę Filip.

Maj

Wybucha kolejny konflikt izraelsko-palestyński. Po raz pierwszy w długiej historii walk, mają one tak efektowny przebieg. W ciągu kilkunastu dni Palestyńczycy odpalają blisko 4500 rakiet niekierowanych, z czego 90% zostaje przechwyconych przez system „Żelazna Kopuła”. W odpowiedzi Izrael dokonuję ok. 1500 nalotów i wielu operacji specjalnych. To wyraźny test, przynajmniej pośrednio powodowany działaniami Iranu i ich sojuszników. Wrze w samym Izraelu, gdzie po raz pierwszy dochodzi do otwartych starć z izraelską ludnością arabską.

USA. W wyniku ataku hakerskiego zablokowany zostaje ropociąg na wschodnich wybrzeżu kraju, powodując krótkotrwały kryzys paliwowy. Służby białoruskie uprowadzają zarejestrowany w Polsce samolot linii lotniczych RyanAir, dzięki czemu aresztują podróżującego nim opozycjonistę Ramana Protasewicza i jego dziewczynę. Mimo to Amerykanie wstrzymują nałożenie sankcji na NordStream 2, robiąc ukłon w sprawie Berlina, który powoli namaszczany jest na głównego europejskiego partnera. Jak się później okaże, Niemcy zakulisowo zaczynają blokować sprzedaż broni Ukrainie przez procedury NATO. Kijów jest wyraźnie pozbawiany podmiotowości. Waszyngton nie panuje nad polityką międzynarodową prowadzoną w zasadzie jednoosobowo przez Anthonego Blinkena. Sytuacja w Afganistanie staje się napięta. Waszyngton odnosi jednak pewne korzyści, Europa tonuje chiński entuzjazm co do współpracy, umowa CAI zaczyna napotykać na przeszkody, a w prasie powtarzają się spekulacje co do pochodzenia koronawirusa z chińskiego laboratorium. Wariant delta dociera do Europy i opanowuje Wielką Brytanię.

Zaczyna się seria ćwiczeń NATO pod egidą „Defender Europe 2021”.

Czerwiec

Joe Biden w końcu przybywa do Europy. Podczas kilkudniowej podróży spotyka się z G7, Unią Europejską oraz Putinem w Genewie. Amerykańska bierność zaczyna przysparzać kłopotów. Na Białorusi zaczynają się czystki, jednocześnie pierwsi migranci pojawiają się na litewskiej granicy. Mińsk zawiesza swoje członkostwo w Partnerstwie Wschodnim. W Polskę uderza seria ataków hakerskich. Jak się później okaże, prowadzone są one z terenu Białorusi i doprowadzają do przechwycenia korespondencji email ze skrzynek wielu polityków, które następnie są publikowane. W tym szczególnie ze skrzynki należącej do ministra Dworczyka. Rosjanie wysyłają Flotę Pacyfiku w pobliże Hawajów gdzie ćwiczy naloty na lotniskowce. Dochodzi do ostrzelania brytyjskiego okrętu HMS „Defender” na Morzu Czarnym, zignorowanego przez Londyn jako „ćwiczenia”. W tle manewry Sea Breeze. Chiny eskalują napięcia wokół Tajwanu, a przy okazji demonstracyjnie tłumią ostatnie wysepki niezależności w Hongkongu. Putin i Xi Jinping odbywają wideokonferencję, w którym potwierdzają specjalne relacje obydwu państw (przedłużają traktat o przyjaźni).

Benjamin Netanjahu nie zdobywa większości w kolejnych wyborach i nie jest w stanie stworzyć rządu. Powstaje szeroka koalicja, która pozbawia go władzy. W tym czasie zmienia się też świecka głowa państwa w Iranie – prezydentem zostaje radykał Ebrahim Raisi. Persowie przesyłają uzbrojenie i ropę do Wenezueli.

W Etiopii rusza kontrofensywa Tigrajczyków.

Francuzi zaczynają redukcję sił wojskowych w Mali, a są w tym sukcesywnie zastępowani przez najemników grupy Wagnera.

Lipiec

Komunistyczna Partia Chin obchodzi stulecie istnienia. W związku z tym następuje szereg demonstracji. Oficjalne otwarcie stacji kosmicznej Tiangong, ogromne manewry na Morzu Południowochińskim razem z Federacją Rosyjską, a Xi Jinping zapowiada, że Chiny nie zejdą z obranej drogi rozwoju. Choć preferuje pokojowe zjednoczenie z Tajwanem, to jednak nie zawaha się „zmiażdżyć” wszelkie dążenia niepodległościowe wyspiarzy. Jednocześnie następuje złagodzenie by chwilowo nie antagonizować Brukseli i Unii Europejskiej. Minister Wang Yi w rozmowie z Borrellem zapewnia, że nie ma żadnej poważnej różnicy interesów między Chinami a Unią. To próba odpowiedzi na ofensywę dyplomatyczną Waszyngtonu w Azji oraz w stosunku do Berlina.

Pod koniec miesiąca Amerykanie oficjalnie oddali odpowiedzialność za Europę Niemcom. Ceremonia to odbyła się podczas podróży kanclerz Merkel do USA, gdzie podpisała porozumienie, na mocy którego Amerykanie wstrzymali kolejne sankcje na gazociąg NS2, a Niemcy zobowiązały się do pilnowania by nie stał się on narzędziem rosyjskiej polityki szantażu. Biały Dom próbował przy tym wyciszyć krytykę płynącą z Kijowa. Berlin dopuszczony został też do inicjatywy Trójmorza, przy jednoczesnym pozostaniu Waszyngtonu przy jedynie werbalnym poparciu projektu, bez istotnego wsparcia finansowego. Obawy o środowisko bezpieczeństwa regionu Europy Środkowo-Wschodniej zostały całkowicie zignorowane.

W tym samym czasie trwała chaotyczna ewakuacja z Afganistanu, która wyraźnie zaskoczyła administrację. Ogłoszono także wycofanie sił z Iraku do końca roku. Mimo kolejnych starć na tankowce Izraela i Iranu, kontynuowane były rozmowy ws. umowy JCPOA.

Więcej szczęścia USA miało na Indy-Pacyfiku, gdzie odbywały się liczne podróże dyplomatyczne. Odbyły się wspólne manewry amerykańsko-japońskie Nansei, a Tokio opublikowało „białą księge” w sprawie polityki obronnej, w której zapowiedziało pomoc Tajwanowi w razie inwazji. Grupa lotniskowcowa z HMS „Queen Elizabeth II” wpłynęła na M. Południowochińskie.

Maia Sandu wygrywa wybory w Mołdawii, a Nikola Paszynian w Armenii. W obu przypadkach można mówić o niespodziance. Trwa kryzys na granicy białorusko-litewskiej, a do pierwszych poważnych przypadków naruszeń dochodzić zaczyna na polskiej granicy. Spotyka się Trójkąt Lubelski, na Ukrainie trwają sojusznicze manewry Three Swords oraz Cossack Mace. Rozpoczyna się przemieszczanie pierwszych oddziałów na manewry Zapad 2021, co jest zaskoczeniem. W poprzednich latach nie dokonywano ich z tak dużym wyprzedzeniem.

Sierpień

Kryzys graniczny prócz Litwy, rozpoczyna się z pełną mocą także na granicach Polski i Łotwy. Kanclerz Merkel podróżuje najpierw do Moskwy, a dopiero później do Kijowa. Od Putina słyszy, że Rosja wyłączy transfer gazu przez Ukrainę po 2024 roku jeśli tylko będzie chciała, a Nawalny został prawomocnie skazany i nikt go nie zamierza wypuszczać. Dodatkowo, domagał się także wymuszenia na władzach w Kijowie wprowadzenia w życie porozumień mińskich. Kanclerz zapewniła prezydenta Zełenskiego, że Niemcy nie pozwolą na szantażowanie go przez NS2, ale były to zapewnienia bez pokrycia. Szczególnie, że zarówno Merkel jak i szef MSZ Maas opuścili Kijów na chwilę przed obchodami ukraińskiego dnia niepodległości. W uroczystościach wzięła za to udział Polska, łącznie z kompanią honorową oraz kluczem F-16.

Rosja opróżnia magazyny gazu w Europie i rezygnuje rezerwowania dodatkowych wolumenów od okresu jesienno-zimowego 2021 aż do III kwartału 2022. Oczywistym staje się, że zamierza użyć szantażu energetycznego wobec Europy. Odbywają się rosyjsko-chińskie manewry w Ningxia. Chiny dalej prowadzą manewry na Morzu Południowochińskim i zapowiadają, że wszelkie jednostki podróżujące po tych wodach od dnia 1 września powinny notyfikować chińskie władze o swoich zamiarach. Trwa szykanowanie Tajwanu.

Amerykanie tymczasem postanawiają rozdawać jeszcze więcej szczepionek na Pacyfiku. Podróż wiceprezydent Harris po regionie ma przykryć złe wrażenie powodowane ogromną porażką wizerunkową w Afganistanie.

Wrzesień

Rusza Zapad 2021 w czasie trwającego kryzysu granicznego, którego główny wymiar przenosi się na granicę z Polską. Szturm migracyjny i prowokacje służb, wzmocnione są przez jawnie agresywne demonstracje wojskowe. Równocześnie trwają rosyjskie ćwiczenia w Południowym Okręgu Wojskowym wokół Ukrainy, a morze wychodzi Flota Północna. Następuje uzgodnienie 28 programów integracyjnych z Białorusią. Dokończona zostaje pełna integracja wojskowa białorusko-rosyjska. Nowa fala represji wobec opozycji w obydwu krajach. Odbywają się wybory do rosyjskiej Dumy, które mimo licznych fałszerstw wyborczych zapewniają partii rządzącej relatywnie niedużą przewagę. Jednocześnie dochodzi do kryzysu na granicy Kosowa i Serbii.

W Niemczech wybory parlamentarne wygrywa SPD.

Amerykanie i Australijczycy zaskakują Francję, która zostaje brutalnie wyrugowana z kontraktu na okręty podwodne. Dochodzi do kryzysu dyplomatycznego, a Francja podpisuje pakt obronny z Grecją, wymierzony w Turcję. Powstaje sojusz AUKUS. Flota złożona z trzech lotniskowców, dwóch amerykańskich i jednego brytyjskiego, wraz z licznymi innymi okrętami patroluje i ćwiczy na zachodnich Pacyfiku. Korea Południowa dokonuje udanej próby odpalenia rakiety balistycznej z pokładu konwencjonalnego okrętu podwodnego. W tym samym czasie Korea Północna odpala podobny pocisk z platformy kolejowej, a Chiny niespodziewanie testują pocisk hipersoniczny. Pekin ma problemy z bańką na rynku nieruchomości oraz rynkiem energetycznym. Ten ostatni nakłada się na nabrzmiewający kryzys energetyczny w Europie. Składa wniosek o dołączenie do CPTPP.

Iran coraz mocniej wspiera Armenię, gromadzi siły na granicy z Azerbejdżanem.

Październik

Chiny zaczynają ostro eskalować napięcia. Dodatkowe siły gromadzone są w Himalajach na granicy z Indiami. W cieśninie tajwańskiej manewry polegające na ćwiczeniu inwazji na wyspę, w połączeniu z rekordową (~200) liczbą naruszeń tajwańskiej ADIZ przez chińskie samoloty.

Zdecydowana reakcja Amerykanów, którzy zapewniają o woli obrony wyspy w razie potrzeby. Sojusznicy prowadzą manewry Jimnex oraz Malabar. Litwa odbywa rozmowy z tajwańską TSMC w sprawie współpracy w wytwarzaniu laserów.

Kryzys na polsko-białoruskiej granicy stale zwiększa swoją intensywność. Wyraźne rosyjskie wsparcie dla władz Białorusi. Kreml decyduje się na dwutygodniowy lockdown w związku z fatalną sytuacją pandemiczną. Jednocześnie wstrzymywany jest transfer gazu rurociągiem jamalskim oraz nitkami ukraińskimi. Ceny rosną, w Europie drożyzna. Podobny szantaż gazowy zastosowany zostaje wobec Mołdawii. Po zakończonych w poprzednim miesiącu manewrach Zapad, liczne jednostki rosyjskiego sprzętu ciągle przemieszczane są w kierunku Ukrainy.

W Czechach wybory wygrywa Petr Fiala, ANO Andreja Babisa traci władzę m.in. z uwagi na błędy w radzeniu sobie z pandemią. W wyborach parlamentarnych w Iraku wygrywają siły antyirańskie – głównie partia as-Sadra oraz przedstawiciele ruchów protestacyjnych.

Listopad

Wielki finał kryzysu granicznego. Przesilenie następuje na granicy, na przejściu w Krynkach, po czym splot szeregu czynników doprowadza do deeskalacji. Duża liczba migrantów zostaje ewakuowana z powrotem do kraju pochodzenia. Białoruś uznaje aneksję Krymu. Rosja wstrzymuje eksport węgla na Ukrainę, nie tylko swojego ale też tranzyt tego z Kazachstanu. Coraz więcej sił wojskowych gromadzonych jest wokół Ukrainy, co budzi duże zaniepokojenie na całym Zachodzie. Ryzyko nowej inwazji staje się realne. Niemcy wstrzymują proces certyfikacji Nordstream 2. Federacja Rosyjska wysuwa oficjalne żądania wobec NATO i Zachodu. Zwiększony zostaje budżet FR przewidziany na zbrojenia. Powtarzają się redukcje transferu gazu. Chiny podpisują umowy o współpracy wojskowej z Rosją i Białorusią.

Dochodzi do walk na granicy Armenii i Azerbejdżanu oraz Afganistanu i Iranu. Rośnie napięcie w Bośni i Hercegowinie (serbski separatyzm). USA i UE podpisują porozumienie w sprawie cła na stal i aluminium. Tajwan otwiera oficjalne przedstawicielstwo na Wilnie. Iran dokonuje siłowego zajęcia tankowca w Zatoce Omanu, a na premiera Iraku zostaje przeprowadzony nieudany zamach.

Grudzień

Eskalacja między Wschodem a Zachodem osiąga niewidziany dotąd poziom. Konsolidacja Rosji oraz Chin w sojuszu wymierzonym w dotychczasowy porządek międzynarodowy. W rozmowie wideo Władimir Putin i Xi Jinping (15.12) gwarantują sobie wzajemne wsparcie. Zapowiadają stworzenie wspólnego systemu bankowego niezależnego od SWIFT. Kreml wystosowuje listę żądań wobec NATO i USA, które można podsumować jako próbę cofnięcia się do stanu sprzed 1997 roku, gdy doszło do rozszerzenia sojuszu. Chodzi o pozbawienie podmiotowości już nie tylko Ukrainy, Gruzji i Mołdawii, ale także Polski i pozostałych krajów Europy Środkowej. Mówi o tym najpierw Siergiej Ławrow podczas spotkania z Anthonym Blinkenem w Sztokholmie, następnie Władimir Putin podczas wideorozmowy z Joe Bidenem (07.12). W ciągu kilku dni władze rosyjskie przedstawiają formalną propozycję nowego układu bezpieczeństwa regionalnego, którego pisemną treść upubliczniają. Wice minister spraw zagranicznych Riabkow domaga się od USA natychmiastowej odpowiedzi w tej sprawie. Dochodzi do kolejnych przerw w dostawie gazu. Białoruś zapowiada wstrzymanie eksportu ropy przez rurociąg jamalski od początku 2022 r oraz ćwiczenia białorusko-rosyjskie na ukraińskiej granicy przez cały grudzień do końca stycznia. Kreml wyznacza nowego ambasadora w Mińsku – Borysa Gryzłowa, odpowiedzialnego wcześniej za sytuację w Donbasie. Sergiej Szojgu oficjalnie oskarża „amerykańskich najemników” o przygotowywanie prowokacji z użyciem środków chemicznych w Donbasie. Rosyjska Duma zapowiada możliwość uznania niepodległości separatystycznych republik donieckiej i ługańskiej. Według Konrada Muzyki, od połowy października Rosjanie ściągnęli w rejon granicy z Ukrainą sprzęt i ludzi wystarczający od ukompletowania trzech dywizji pancerno-zmechanizowanych. W połowie grudnia mowa była o ok. 50 batalionowych grupach bojowych (nie licząc wojsk powietrzno-desantowych i 58 Armii, co jest liczbą większą niż podczas podobnej eskalacji na wiosnę 2021 roku.

Zachód reaguje w różnoraki sposób. Od pomocy zbrojnej Ukrainie odżegnują się Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Niemcy. Włoski premier Mario Draghi uznaje wojskową obronę Ukrainy przez Europę za niemożliwą z uwagi na brak technicznych możliwości (słabość militarną). USA wystosowują ostrzeżenie czwartego stopnia (najwyższe) dla podróżujących na Ukrainę obywateli – „do not travel”. Tymczasem umowę o współpracy obronnej podpisuje z rządem w Kijowie Szwecja. Litwa przesyła nieodpłatny transport kamizelek kuloodpornych i pasków taktycznych. Ta demonstracja idzie w parze ze spotkaniem NORDEFCO w sprawie kryzysu. Polska i Litwa deklarują udzielenie pomocy Ukrainie, w takim stopniu „o jaki zostaną poproszone”. Dla podkreślenia współpracy w ukraińskiej Hucie odbywa się kolejne spotkanie Trójkąta Lubelskiego. Pojawiają się doniesienia, że Amerykanie potajemnie wspierają Ukraińców w przygotowaniach do obrony. Kijów domaga się jednak zwiększenia dostaw środków bojowych.

Tymczasem w Niemczech następuje przekazanie władzy. Odchodzi Angela Merkel, przychodzi Olaf Scholz. Na razie brak znaczących zmian w kierunku niemieckiej polityki, choć retoryka szefowej Zielonych i jednocześnie minister spraw zagranicznych Baerbock jest bardziej stanowcza wobec Rosji niż jej poprzednik. Zapowiada ona m.in., że rurociąg NS2 może nigdy nie wejść do użytkowania z uwagi na rosyjską politykę.

Poważnym problemem dla Europy zaczyna być sytuacja na Bałkanach. Parlament Republiki Serbskiej kontrolowany przez byłego prezydenta i premiera Milorada Dodika podjął uchwały zmierzające do wystąpienia z krajowych struktur: wymiaru sprawiedliwości, bezpieczeństwa i obronności. W perspektywie może to grozić rozpadem kraju i nowym konfliktem zbrojnym.

Po drugiej stronie globu, Rosjanie dyslokują system przeciwlotniczy Bastion na wyspy Kurylskie. Propaganda chińska ostrzega Stany Zjednoczone, że jeśli przyjdą z pomocą atakowanemu Tajwanowi, zostaną zaatakowane przez chińskie wojska. Litwa wycofuje wszystkich swoich dyplomatów z Chin, z uwagi na tarcia między oboma krajami i jednostronne obniżenie przez Pekin rangi placówki dyplomatycznej, co mogło skutkować utraceniem immunitetu przez pracowników ambasady. To zresztą tylko jeden z elementów, na początku miesiąca Pekin na pewien czas blokuje import litewskich towarów. Jest też wściekły na ogłoszony przez część państw bojkot dyplomatyczny przyszłorocznej olimpiady zimowej w Pekinie. USA nakłada na firmy biotechnologiczne z Sinciangu sankcje oraz blokuje import wszelkich towarów, których producenci nie są w stanie wykazać, że były wyprodukowane bez użycia niewolniczej pracy Ujgurów.

W katastrofie śmigłowca ginie szef sztabu indyjskiej armii. Iran i Afganistan prowadzą ostre walki graniczne, włączając w to użycie ciężkiego sprzętu. Konflikt ma ograniczony zasięg terytorialny i skalę. Podczas gdy dyplomacji negocjują przywrócenie umowy JCPOA w Wiedniu (brak przełomu), w Iranie dochodzi do eksplozji w pobliżu elektrowni atomowej w Natanz. Po chwili milczenia, Teheran tłumaczy się ćwiczeniami obrony przeciwlotniczej, jednakże zachodzi podejrzenie, że to kolejne ostrzeżenie wystosowane przez Izrael. Taką interpretację prawdopodobną czyni publikacja przez jedną z perskich gazet listy celów, które w razie konfliktu zostaną zaatakowane na terytorium Izraela, zinterpretowana jako forma ostrzegawczej sygnalizacji.

---

Niniejsza strona jest utrzymywana z wpłat darczyńców i dzięki wsparciu Patronów.

Wsparcie łączy się z szeregiem przywilejów (zależnych od wysokości wpłaty), m.in. wieczystym dostępem do zamkniętej grupy dyskusyjnej, wglądem do sekcji premium i upominkami. Chcesz wiedzieć więcej? Sprawdź TUTAJ.

https://patronite.pl/globalnagra